یادداشت ماندگار پیامدهای منفی تحریم ها علیه کودهای پتاس بلاروس برای امنیت غذایی جهانی

جمهوری بلاروس بارها این موضوع را مطرح کرده است که تحریم‌ها علیه کودهای پتاس بلاروس، از جمله ممنوعیت غیرقانونی لیتوانی برای ترانزیت پتاس بلاروس، موجب ایجاد تهدید قحطی در جهان و امنیت غذایی جهانی میگردد. یادداشت ماندگار بلاروس در مورد این موضوع به عنوان اسناد رسمی مجمع عمومی سازمان ملل متحد منتشر گردید (А/76/513, А/76/677, А/77/809).

با این حال، لیتوانی با وجود سهم ۲۰ درصدی بلاروس از تجارت جهانی پتاس تا سال ۲۰۲۲، به ادعای سهم ناچیز بلاروس در امنیت غذایی جهانی ادامه می‌دهد.

کمبود کودهای پتاس در نتیجه اقدامات محدودکننده علیه پتاس بلاروس باعث کمبود آن در بازارهای جهانی و افزایش قیمت و در نتیجه کاهش مصرف، کاهش عملکرد و افزایش قیمت مواد غذایی گردیده است. وضعیت خطرناکی که می تواند به قحطی در مقیاس بزرگ تبدیل شود و در کشورهای کمتر توسعه یافته جهان در حال توسعه است.

این نتایج توسط سازمان ها و آژانس های معتبر بین المللی انجام می گردد.

1. در یادداشت های تحلیلی کارگروه سازمان ملل متحد در واکنش به بحران های جهانی غذا، انرژی و مالی، ایجاد شده توسط دبیر کل سازمان ملل متحد، آ. گوترش، که در 13 آوریل 2022 و 8 ژوئن 2022 منتشر شد، اشاره شده است که بلاروس و فدراسیون روسیه تقریباً یک پنجم کودهای جهان را صادر می نمایند. کاهش عرضه کود از فدراسیون روسیه و بلاروس باعث شد که قیمت کود سریعتر از قیمت مواد غذایی افزایش یابد. کاهش عرضه کود از فدراسیون روسیه و بلاروس باعث شد که قیمت کود سریعتر از قیمت مواد غذایی افزایش یابد. بسیاری از کشاورزان و به خصوص خرده مالکان مجبور به کاهش تولید می شوند زیرا کود مورد نیاز آنها گرانتر از غلاتی است که می فروشند. به دلیل این مسئله کلیدی کود، تولید جهانی غذا در سال 2023 ممکن است نتواند تقاضای فزاینده را برآورده کند. در عین حال، خاطرنشان می گردد که از هر دو نفر در سراسر جهان یک نفر به محصولات کشاورزی که از کود استفاده می نماید وابسته میباشد.

2. توصیه های مشترک FAO-WTO برای کشورهای G20 «بازارها و سیاست های جهانی کود» مورخ 14 نوامبر 2022:

- قیمت کود در جهان به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛

- رشد قیمت به کاهش عرضه آنها به بازارهای جهانی کمک می نماید. صادرات کودهای پتاس از بلاروس به شدت از 3.62 میلیون تن در سه ماهه اول سال 2021 به 1.95 میلیون تن در سه ماهه اول سال 2022 کاهش یافت. آمار واردات در ماه های اخیر نشان می دهد که کاهش عرضه از بلاروس سرعت گرفته است؛

- آفریقا تنها 3 تا 4 درصد از مصرف جهانی کود را به خود اختصاص می دهد، که تقریباً 50 درصد از کودهای مورد نیاز، محصولات کشاورزی مهم آفریقا را تغذیه می نماید. در نتیجه، کاهش استفاده از کودها پیامدهای جدی از جمله تضعیف امنیت غذایی برخی از جوامع کشاورزی را در پی خواهد داشت.

- باید تمام تلاش ها برای باز نگه داشتن تجارت بین المللی کود برای پاسخگویی به تقاضای داخلی و جهانی انجام گردد.

3. مقاله 9 نوامبر 2022 توسط موسسه بین المللی تحقیقات سیاست غذایی IFPRI:

- در نتیجه تحریم ها، صادرات کودهای پتاس بلاروس از 9.1 میلیون تن (اول دسامبر 2021) به 3.9 میلیون تن (اول دسامبر 2022) کاهش یافت؛

- واردکنندگان پتاس ممکن است نسبت به خرید از روسیه و بلاروس به دلیل هزینه‌های اضافی و خطرات مرتبط با تجارت با کشورهای تحریم‌شده خودداری نمایند.

4. مقاله بانک جهانی 5 ژانویه 2023:

- قیمت جهانی پتاس تا 1 دسامبر 2022 بیش از 2 و نیم برابر افزایش شده اند در مقایسه با قیمت های 1 ژانویه 2022 .

- صادرات کودهای پتاس از بلاروس به دلیل محدودیت در استفاده از قلمرو اتحادیه اروپا برای ترانزیت بیش از 50 درصد کاهش یافت. به ویژه، لیتوانی استفاده از شبکه راه آهن خود را برای انتقال پتاس بلاروس به بندر کلایپدا که معمولاً 90 درصد صادرات بلاروس را انجام می دهد، متوقف نموده است.

5. توصیه های کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل متحد در مورد سومین گزارش لیتوانی به این کمیته مورخ 3 مارس 2023:

- کمیته همچنان نگران اقدامات اخیر دولت عضو است که از حمل و نقل پتاس از بلاروس به مقصد کشورهای ثالث در آفریقا و آمریکای لاتین جلوگیری کرد که منجر به کمبود کود و تأثیر منفی بر امنیت غذایی در آن کشورها شد.

- کمیته توصیه می نماید که دولت عضو این اقدامات اخیر را که بر قیمت کود و امنیت غذایی در کشورهای ثالث تأثیرگذاراست، بازبینی نماید.

این تمام فهرستی از این گونه نشریات نیست.

در سال 2021، بلاروس و روسیه تقریباً به طور مساوی بیش از 40٪ از عرضه پتاس را تامین کردند، 35.9٪ توسط کانادا و 5.8٪ توسط ایالات متحده پوشش داده شد.

سهم بلاروس در تجارت جهانی کودهای پتاس در سال 2022 به حدود 9 درصد کاهش یافت. سهم روسیه تا 16.4 درصد است. در نتیجه کاهش حجم از بلاروس و روسیه، قیمت کودهای پتاس به طور همزمان افزایش یافت.

بنابراین، تحریم های اعمال شده علیه صنعت پتاس در بلاروس به یکی از دلایل اصلی افزایش قابل توجه قیمت کودهای شیمیایی در سال 2022 در نتیجه افزایش شدید قیمت محصولات غذایی نهایی تبدیل گردید.

بنابراین، قیمت کلرید پتاسیم در برزیل در سال 2022 به بالاترین سطح تاریخی رسید. اثرات این شوک برای مدت طولانی توسط خریداران بین المللی محصولات کشاورزی برزیل احساس می شد، زمانی که قیمت انواع خاصی از مواد غذایی آماده تا 5 برابر افزایش یافت.

 قیمت کودهای پتاس در هر دو سال 2023 و 2024 بیشتر از سال 2021 (دوره اعمال اقدامات محدود کننده علیه پتاس بلاروس) خواهد بود.

سهم بلاروس در بازارهای پتاس آفریقا در سال 2022 از 41.7 درصد به 2.8 درصد کاهش یافت. اگر در سال 2021 بلاروس حدود 632 هزار تن پتاسیم به آفریقا در 30 کشور این قاره عرضه داشت، در سال 2022 حدود 30 هزار تن به 6 کشور صادر نموده است. کشورهایی مانند زامبیا، زیمبابوه، کامرون، کنیا، رییونیون، تانزانیا به طور انحصاری با کود بلاروس عرضه شدند. تعدادی از کشورها از جمله گابن، ساحل عاج، ماداگاسکار، مالاوی، سنگال، سیرالئون، 50 درصد نیاز خود به کود را با کود پتاس بلاروس پوشش دادند.

بر اساس محاسبات ما بر اساس داده های فائو، ناپدید شدن تقریباً کامل بلاروس از فهرست تامین کنندگان پتاسیم در سال 2022 منجر به کاهش 16.1 درصدی برداشت غلات در آفریقا گردید.

در سال 2023، به دلیل اقدامات لیتوانی، عرضه به آفریقا به طور کامل فلج شد.

عدم اطمینان گسترده در میان فعالان بازار پتاس و صنایع مرتبط در مورد عرضه کودهای پتاس از بلاروس، خطرات پیامدهای مخربی را برای زنجیره تامین کشاورزی و امنیت غذایی در سراسر جهان ایجاد می نماید.

کمبود پتاسیم در بازار بین المللی را نمی توان در کوتاه مدت پر نمود: افزایش سریع حجم تولید فعلی تولیدکنندگان موجود دشوار است، ورود «بازیگران جدید» مستلزم هزینه های مالی و زمانی قابل توجهی میباشد. ساخت یک معدن جدید از لحظه تصمیم گیری تا دریافت اولین تن محصول حداقل 5-7 سال طول می کشد.

بنابراین، اگر بحران غذایی دوره فعلی با عدم دسترسی به کود همراه باشد، در سال های بعد ممکن است با کمبود غذا همراه گردد. این موضوع بارها توسط آ.گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد بیان شده است.

به خاطر داشته باشید که پیش بینی می شود جمعیت جهان افزایش یابد. به گفته کارشناسان سازمان ملل، انتظار می رود در 30 سال آینده، جمعیت جهان تقریباً 2 میلیارد نفر افزایش یابد — از 8 میلیارد نفر فعلی به 9.7 میلیارد نفر در سال 2050، و در اواسط دهه 2080 می تواند به اوج جمعیت نزدیک به 10.4 میلیارد نفر برسد.

با رشد جمعیت جهان، به دلیل کاهش و فقیر شدن زمین های قابل کشت و رشد درآمدهای قابل تصرف در کشورهای در حال توسعه، مصرف پتاسیم افزایش بیشتری خواهد یافت. در عین حال، این امر باعث کمبود عرضه جهانی کودهای پتاس می گردد.

بلاروس همیشه سهم قابل توجهی در تضمین امنیت غذایی جهانی داشته است، اما اقدامات غیرقانونی اجباری یکجانبه علیه بلاروس، جمعیت کشورهای آسیب پذیر را در آستانه قحطی قرار داده و منجر به ناامنی غذایی در کشورهایی میگردد که چنین اقداماتی را آغاز نموده اند.

بلاروس بار دیگر اصرار دارد که از پتانسیل سازمان ملل در رابطه با لیتوانی استفاده نماید تا از اعمال نفوذهای سیاسی، سوء استفاده از موقعیت ترانزیتی خود چشم پوشی نماید و به جریان اصلی اجرای تعهدات
 بین المللی خود بازگردد.

ما خواستار کنار گذاشتن استفاده از اقدامات اجباری یکجانبه هستیم که نه تنها با تعهدات بین المللی، از جمله در چارچوب اجرای دستور کار 2030 برای توسعه پایدار، مغایرت دارد، بلکه با مفاد منشور سازمان ملل متحد و قطعنامه های مربوطه سازمان ملل متحد مغایرت دارد.

نسخه چاپی